Καθώς περπατάτε στο κέντρο της πόλης της Νεάπολης, θα συναντήσετε πέντε αγάλματα, όλα σε κοντινή απόσταση το ένα από το άλλο.
1. Έξω από την είσοδο του Λαογραφικού Μουσείου (το οποίο στεγάζεται στο παλιό Λύκειο της Νεάπολης) βρίσκεται το άγαλμα του
Νικόλαου Γραμματικάκη (1863-1926), ο οποίος ήταν Διευθυντής του Λυκείου.
2. Ανεβείτε το λόφο προς το πάρκο και στη στάση του λεωφορείου απέναντι από το σταθμό των λεωφορείων, ανεβείτε μια μικρή εσοχή,
υπάρχει μια μικρή κόγχη με το άγαλμα του Ρούσσου Α. Κούνδουρου (1891 – 1944). Γεννήθηκε στον Άγιο Νικόλαο και φοίτησε στο Λύκειο
Νεάπολης, πριν πάει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών για να σπουδάσει Νομικά. Μετά την αποφοίτησή του εντάχθηκε στο ιατρείο του ξαδέλφου
του στα Χανιά. Το 1926 εξελέγη Βουλευτής Λασιθίου. Από το 1930 έως το 1939 κατείχε τη θέση του Προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου
Αγίου Νικολάου. Συνέβαλε καθοριστικά στις βελτιώσεις της πόλης, π.χ. ηλεκτροφωτισμός, το άνοιγμα του νοσοκομείου και η βελτίωση της
ύδρευσης της πόλης. Ήταν παντρεμένος με τη Μαρία Παντερμαράκη, δασκάλα από τη Νεάπολη και είχαν μαζί πέντε παιδιά. Υπήρξε
ιδρυτικό μέλος του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ) στην Κρήτη. Το 1944, το έτος του θανάτου του, υπήρχαν 1,8 εκατομμύρια
μέλη. τότε ο ελληνικός πληθυσμός ήταν 7,5 εκατομμύρια άνθρωποι. Συνελήφθη από τους Γερμανούς και, αφού βασανίστηκε, εκτελέστηκε.
Στη μνήμη του ιδρύθηκε η Κουντούρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη στον Άγιο Νικόλαο.
3. Πιο πάνω στο λόφο μετά από περίπου 25 μέτρα, θα βρείτε την κύρια είσοδο του πάρκου, όπου θα συναντήσετε τα τρία τελευταία
αγάλματα. Αριστερά θα δείτε το μνημείο του Εμμανούλη Κοκκίνη (1826-1897), αρχηγού του Μιραμπέλλου, που πολέμησε για την
ανεξαρτησία της Κρήτης.
4. Δεξιά είναι το άγαλμα του Στράθγου Ζερμπονικόλα. Ήταν από το Μάδρας της Ινδίας και η επιγραφή λέει ότι πολέμησε στον πόλεμο της
Ανεξαρτησίας, σαν Κρητικός, παρόλο που ήταν ξένος. Λέει επίσης «Ασπάστηκα τον θάνατο σαν ντόπιος».
5. Στη μέση στέκεται το πιο εντυπωσιακό άγαλμα του Ελευθερίου Βενιζέλου και η κεντρική πλατεία της Νεάπολης φέρει το όνομά του.
Ο Ελευθέριος Κυριακού Βενιζέλος γεννήθηκε το 1864, στις Μουρνιές, κοντά στα Χανιά της Κρήτης, που ήταν τότε υπό Οθωμανική
κυριαρχία. Μητέρα του ήταν η Στυλιανή και πατέρας του ο Κυριάκος Βενιζέλος, έμπορος και επαναστάτης. Όταν ήταν δύο ετών ξέσπασε η
Κρητική επανάσταση και η οικογένεια αναγκάστηκε να καταφύγει στη Σύρο λόγω της συμμετοχής του πατέρα του στην επανάσταση. Μόλις
το 1872 τους επετράπη να επιστρέψουν στην Κρήτη. Αποφοίτησε από τη Νομική του Πανεπιστημίου Αθηνών και άσκησε το επάγγελμα στα
Χανιά. Είχε πάθος για το διάβασμα και μιλούσε αγγλικά, ιταλικά, γερμανικά και γαλλικά.
Αργότερα έγινε Έλληνας πολιτικός και αρχηγός του Ελληνικού Εθνικοαπελευθερωτικού Κινήματος. Του αποδίδεται σημαντικός ρόλος στην
αυτονομία της Κρήτης και στην ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Εξελέγη τουλάχιστον οκτώ φορές Πρωθυπουργός της Ελλάδας, αρχηγός
του Κόμματος των Φιλελευθέρων. Υπηρέτησε από το 1910-1920 και το 1928-1933. Μία από τις κύριες συνεισφορές του Βενιζέλου στην
ελληνική πολιτική ζωή ήταν η δημιουργία, το 1910, του Κόμματος των Φιλελευθέρων. Η επιρροή του ήταν τέτοια που είναι γνωστός ως «Ο
Δημιουργός της Σύγχρονης Ελλάδας».
Κατά τη διάρκεια της καριέρας του ήταν πάντα σε αντίθεση με τους Βασιλικούς και επέζησε από δύο απόπειρες δολοφονίας. Το 1920 ο
βασιλιάς της Ελλάδας Αλέξανδρος, έχοντας βασιστεί μόνο για τρία χρόνια, πέθανε από δηλητηρίαση αίματος που προκλήθηκε από
δάγκωμα μαϊμού. Τότε προέκυψε το ερώτημα αν η Ελλάδα έπρεπε να γίνει μοναρχία ή δημοκρατία και ο Βενιζέλος έχασε τις εκλογές του
1920, με αποτέλεσμα να επιστραφεί από την εξορία ο βασιλιάς Κωνσταντίνος (ο πατέρας του Αλέξανδρου). Ο Βενιζέλος αποχώρησε από
την πολιτική και έφυγε για το Παρίσι. Υπέγραψε τη Συνθήκη της Λωζάνης με την Τουρκία στις 24 Ιουλίου 1923, αλλά αναγκάστηκε και πάλι
σε εξορία αφού υπηρέτησε ως πρωθυπουργός το 1924. Ενώ ήταν στην εξορία μετέφρασε τον Θουκυδίδη στα νέα ελληνικά, αν και δεν είδε
ποτέ τη δημοσίευσή της το 1940.
Επρόκειτο να υπηρετήσει άλλη μια θητεία ως πρωθυπουργός το 1928, αλλά ηττήθηκε στις εκλογές του 1932.
Το 1936 υπέστη εγκεφαλικό και πέθανε πέντε μέρες αργότερα στο Παρίσι. Κηδεύεται στο Ακρωτήρι Κρήτης. Η κηδεία του ήταν μια μεγάλη
τελετή με τεράστιο αριθμό παρευρισκομένων.
Ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών πήρε το όνομα του Βενιζέλου.
Το 1980 κυκλοφόρησε μια ταινία για τη ζωή του.
Αγάλματα της Νεάπολης
Αγάλματα της Νεάπολης
Καθώς περπατάτε στο κέντρο της πόλης της
Νεάπολης, θα συναντήσετε πέντε αγάλματα, όλα
σε κοντινή απόσταση το ένα από το άλλο.
1. Έξω από την είσοδο του Λαογραφικού
Μουσείου (το οποίο στεγάζεται στο παλιό Λύκειο
της Νεάπολης) βρίσκεται το άγαλμα του
Νικόλαου Γραμματικάκη (1863-1926), ο οποίος
ήταν Διευθυντής του Λυκείου.
2. Ανεβείτε το λόφο προς το πάρκο και στη
στάση του λεωφορείου απέναντι από το
σταθμό των λεωφορείων, ανεβείτε μια μικρή
εσοχή, υπάρχει μια μικρή κόγχη με το
άγαλμα του Ρούσσου Α. Κούνδουρου (1891 –
1944). Γεννήθηκε στον Άγιο Νικόλαο και
φοίτησε στο Λύκειο Νεάπολης, πριν πάει στο
Πανεπιστήμιο Αθηνών για να σπουδάσει
Νομικά. Μετά την αποφοίτησή του εντάχθηκε στο ιατρείο του
ξαδέλφου του στα Χανιά. Το 1926 εξελέγη Βουλευτής Λασιθίου.
Από το 1930 έως το 1939 κατείχε τη θέση του Προέδρου του
Δημοτικού Συμβουλίου Αγίου Νικολάου. Συνέβαλε καθοριστικά
στις βελτιώσεις της πόλης, π.χ. ηλεκτροφωτισμός, το άνοιγμα του
νοσοκομείου και η βελτίωση της ύδρευσης της πόλης. Ήταν
παντρεμένος με τη Μαρία Παντερμαράκη, δασκάλα από τη
Νεάπολη και είχαν μαζί πέντε παιδιά. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του
Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ) στην Κρήτη. Το 1944,
το έτος του θανάτου του, υπήρχαν 1,8 εκατομμύρια μέλη. τότε ο
ελληνικός πληθυσμός ήταν 7,5 εκατομμύρια άνθρωποι.
Συνελήφθη από τους Γερμανούς και, αφού βασανίστηκε,
εκτελέστηκε. Στη μνήμη του ιδρύθηκε η Κουντούρειος Δημοτική
Βιβλιοθήκη στον Άγιο Νικόλαο.
3. Πιο πάνω στο λόφο μετά από περίπου 25
μέτρα, θα βρείτε την κύρια είσοδο του
πάρκου, όπου θα συναντήσετε τα τρία
τελευταία αγάλματα. Αριστερά θα δείτε το
μνημείο του Εμμανούλη Κοκκίνη (1826-1897),
αρχηγού του Μιραμπέλλου, που πολέμησε για
την ανεξαρτησία της Κρήτης.
4 3. Πιο πάνω στο λόφο μετά από περίπου 25 μέτρα, θα βρείτε την
κύρια είσοδο του πάρκου, όπου θα συναντήσετε τα τρία τελευταία
αγάλματα. Αριστερά θα δείτε το μνημείο του Εμμανούλη Κοκκίνη
(1826-1897), αρχηγού του Μιραμπέλλου,
που πολέμησε για την ανεξαρτησία της
Κρήτης.
5. Στη μέση στέκεται το πιο
εντυπωσιακό άγαλμα του Ελευθερίου
Βενιζέλου και η κεντρική πλατεία της
Νεάπολης φέρει το όνομά του.
Ο Ελευθέριος Κυριακού Βενιζέλος γεννήθηκε το 1864,
στις Μουρνιές, κοντά στα Χανιά της Κρήτης, που ήταν τότε υπό
Οθωμανική κυριαρχία. Μητέρα του
ήταν η Στυλιανή και πατέρας του ο
Κυριάκος Βενιζέλος, έμπορος και
επαναστάτης. Όταν ήταν δύο ετών
ξέσπασε η Κρητική επανάσταση και η
οικογένεια αναγκάστηκε να
καταφύγει στη Σύρο λόγω της
συμμετοχής του πατέρα του στην
επανάσταση. Μόλις το 1872 τους
επετράπη να επιστρέψουν στην
Κρήτη. Αποφοίτησε από τη Νομική
του Πανεπιστημίου Αθηνών και
άσκησε το επάγγελμα στα Χανιά. Είχε
πάθος για το διάβασμα και μιλούσε
αγγλικά, ιταλικά, γερμανικά και
γαλλικά.
Αργότερα έγινε Έλληνας πολιτικός και αρχηγός του Ελληνικού
Εθνικοαπελευθερωτικού Κινήματος. Του αποδίδεται σημαντικός
ρόλος στην αυτονομία της Κρήτης και στην ένωση της Κρήτης με
την Ελλάδα. Εξελέγη τουλάχιστον οκτώ φορές Πρωθυπουργός της
Ελλάδας, αρχηγός του Κόμματος των Φιλελευθέρων. Υπηρέτησε
από το 1910-1920 και το 1928-1933. Μία από τις κύριες
συνεισφορές του Βενιζέλου στην ελληνική πολιτική ζωή ήταν η
δημιουργία, το 1910, του Κόμματος των Φιλελευθέρων. Η επιρροή
του ήταν τέτοια που είναι γνωστός ως «Ο Δημιουργός της
Σύγχρονης Ελλάδας».
Κατά τη διάρκεια της καριέρας του ήταν πάντα σε αντίθεση με
τους Βασιλικούς και επέζησε από δύο απόπειρες δολοφονίας. Το
1920 ο βασιλιάς της Ελλάδας Αλέξανδρος, έχοντας βασιστεί μόνο
για τρία χρόνια, πέθανε από δηλητηρίαση αίματος που
προκλήθηκε από δάγκωμα μαϊμού. Τότε προέκυψε το ερώτημα αν
η Ελλάδα έπρεπε να γίνει μοναρχία ή δημοκρατία και ο Βενιζέλος
έχασε τις εκλογές του 1920, με αποτέλεσμα να επιστραφεί από την
εξορία ο βασιλιάς Κωνσταντίνος (ο πατέρας του Αλέξανδρου). Ο
Βενιζέλος αποχώρησε από την πολιτική και έφυγε για το Παρίσι.
Υπέγραψε τη Συνθήκη της Λωζάνης με την Τουρκία στις 24 Ιουλίου
1923, αλλά αναγκάστηκε και πάλι σε εξορία αφού υπηρέτησε ως
πρωθυπουργός το 1924. Ενώ ήταν στην εξορία μετέφρασε τον
Θουκυδίδη στα νέα ελληνικά, αν και δεν είδε ποτέ τη δημοσίευσή
της το 1940.
Επρόκειτο να υπηρετήσει άλλη μια θητεία ως πρωθυπουργός το
1928, αλλά ηττήθηκε στις εκλογές του 1932.
Το 1936 υπέστη εγκεφαλικό και πέθανε πέντε μέρες αργότερα στο
Παρίσι. Κηδεύεται στο Ακρωτήρι Κρήτης. Η κηδεία του ήταν μια
μεγάλη τελετή με τεράστιο αριθμό παρευρισκομένων.
Ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών πήρε το όνομα του Βενιζέλου.
Το 1980 κυκλοφόρησε μια ταινία για τη ζωή του.
